Artikelen en blogs

Is het mogelijk om na een totale laryngectomie te spreken? Gewoonlijk wel. Er zijn drie opties om na een totale laryngectomie te praten: Met behulp van tracheo-oesofagusspraak (TE), praten met een elektrolarynx, of met behulp van slokdarmspraak. We lichten deze drie alternatieven hier toe.

Uw stem is een belangrijk onderdeel van uw identiteit. Met uw stem drukt u uw gedachten, gevoelens en ideeën uit. Een totale laryngectomie verandert hoe u praat, maar niet wat u wilt uitdrukken. De meeste mensen kunnen hun stem terugkrijgen, maar op verschillende manieren.

Vóór uw totale laryngectomie wordt uw stem tot stand gebracht met uw stembanden, die zich in uw larynx/strottenhoofd bevinden. Uw stembanden genereren geluid zodat u kunt spreken. Als u uitademt, stroomt er lucht door de stembanden waardoor ze gaan trillen en zo geluid produceren. Het geluid verplaatst zich naar uw mond en wordt met uw lippen, tanden en tong in spraak omgezet.

Manieren om na de operatie te communiceren

Een totale laryngectomie is een verwijdering van de larynx/het strottenhoofd met inbegrip van de stembanden. Na de operatie gaat uw medisch team op zoek naar een manier om de geluidsbron te vervangen. Gelukkig zijn er een aantal manieren om dit te doen. Er zijn drie opties om de geluidsbron te vervangen.

• Gebruikmaken van tracheo-oesofagusspraak (TE) met een stemprothese
• Praten met een elektrolarynx (EL)/kunstlarynx
• Gebruikmaken van slokdarmspraak

Tracheo-oesofagusspraak met behulp van een stemprothese en slokdarmspraak maken gebruik van het bovenste gedeelte van uw oesofagus/slokdarm om geluid voor spraak te produceren. De EL is een apparaat dat op elektronische wijze geluid produceert. U bepaalt met uw medisch team welke methode(s) het beste is/zijn voor u. Met de methode die u kiest, klinkt u anders dan vóór de operatie. De meeste mensen kunnen met een stemprothese zonder veel moeite praten nadat ze een training hebben gevolgd en hebben geoefend. Het aanleren van slokdarmspraak kost over het algemeen meer tijd en training.

Tracheo-oesofagusspraak met behulp van een stemprothese is de meest gebruikelijke en natuurlijk klinkende spraakmethode die momenteel in gebruik is. Het wordt ook beschouwd als de meest succesvolle methode, omdat het een natuurlijk klinkende, moeiteloze stem creëert. Uw chirurg zal een tracheo-oesofaguspunctie (TEP) uitvoeren tussen uw trachea/luchtpijp en uw oesofagus/slokdarm en plaatst daar een klein siliconen buisje: een stemprothese. Dit kan tijdens uw laryngectomie worden gedaan of later als u hersteld bent. De stemprothese maakt het geluid niet maar laat lucht vanuit uw longen naar uw slokdarm stromen om geluid te produceren. Wanneer u uw stoma afdicht om te praten, stroomt de lucht uit uw longen door de stemprothese naar uw slokdarm. De slokdarm gaat dan trillen en produceert geluid. Dat geluid verplaatst zich vervolgens naar de mond en wordt in spraak omgezet. De stemprothese is een eenrichtingsventiel dat opengaat wanneer u praat en dichtblijft wanneer u eet/drinkt. De stemprothese moet gemiddeld om de 2-3 maanden worden verwisseld door uw behandelaar in het ziekenhuis. U kunt uw stemprothese snel en gemakkelijk leren gebruiken. Wellicht kunt u al de eerste keer dat u het probeert al met weinig moeite goed communiceren.

De meeste mensen leren meteen na de operatie in het ziekenhuis een elektrolarynx/kunstlarynx te gebruiken. Dit is een elektronisch apparaat dat geluid produceert dat kan worden omgezet in spraak. Het geluid komt in uw mond terecht door het apparaatje tegen uw hals of wang te plaatsen of door een klein rietje in uw mond te doen. Als het geluid zich in uw mond bevindt, beweegt u uw lippen, tanden en tong om dat geluid in spraak om te zetten en te communiceren. Sommige mensen gebruiken dit als hun belangrijkste manier om te praten en anderen gebruiken het als back-upmiddel of om in een lawaaierige omgeving gehoord te worden. Het kan anderen wat tijd kosten om u te kunnen verstaan. Maar met oefening en training van hun behandelaar kunnen de meeste mensen zich verstaanbaar maken.

Een andere manier om na de operatie te praten is door gebruik te maken van slokdarmspraak. Slokdarmspraak maakt gebruik van het bovenste gedeelte van uw slokdarm om het geluid te maken. Hoe het werkt is dat u de lucht die zich in uw mond bevindt met lippen en tong naar uw slokdarm duwt. Bij het opboeren van deze lucht gaat het weefsel in uw slokdarm trillen waardoor geluid wordt geproduceerd. Dat geluid verplaatst zich vervolgens naar uw mond, en u beweegt uw lippen, tanden en tong om dat geluid in spraak om te zetten. Voor slokdarmspraak is geen hulpmiddel of prothese nodig. Het kan echter tijd en geduld kosten om te leren en heeft een lager slagingspercentage dan andere communicatiemethodes.

Veel mensen hebben moeite met slikken voordat ze een totale laryngectomie ondergaan. De larynx/het strottenhoofd is van belang bij het blokkeren van voedsel/vocht zodat het niet in uw luchtwegen terechtkomt. Vaak kunnen de tumor en/of andere bijwerkingen van de behandeling de functie van de larynx/het strottenhoofd veranderen en dan verslik u zich als u eet of drinkt. Na uw laryngectomie zijn uw luchtwegen gescheiden van uw slokdarm. Daarom ademt u dan niet meer door uw neus en mond, en kunt u zich niet verslikken als u eet of drinkt. U ademt door een kleine opening onder in uw hals, uw stoma. Uw stoma is rechtstreeks verbonden met uw longen, en het is van belang om deze te bedekken. U bedekt uw stoma met een warmte- en vochtwisselaar (HME).