Artikelen en blogs

Vóór uw totale laryngectomie wordt uw stem tot stand gebracht met uw stembanden, die zich in uw larynx/strottenhoofd bevinden. Uw stembanden genereren geluid zodat u kunt spreken. Als u uitademt, stroomt er lucht door de stembanden waardoor ze gaan trillen en zo geluid produceren. Het geluid verplaatst zich naar uw mond en wordt met uw lippen, tanden en tong in spraak omgezet.

Na een totale laryngectomie heeft u dus geen stembanden meer en kunt u dus geen stemgeluid meer produceren door trillingen zoals voorheen. Uw stembanden zijn verwijderd omdat ze deel uitmaken van uw strottenhoofd.  

Maar er zijn manieren om een trilling teweeg te brengen waardoor u een stem tot stand kunt brengen.

Manieren om na een totale laryngectomie te communiceren

Na uw totale laryngectomie moet u een nieuwe manier van spreken aanleren. Al deze onderstaande alternatieven maken gebruik van een andere bron dan uw larynx om trillingen te produceren waarmee uw stem tot stand wordt gebracht.

Er zijn tegenwoordig drie alternatieven om na een totale laryngectomie te praten en te communiceren:

• Gebruikmaken van tracheo-oesofagusspraak (TE) met een stemprothese
• Praten met een elektrolarynx (EL)/kunstlarynx
• Gebruikmaken van slokdarmspraak

Na uw totale laryngectomie is uw larynx helemaal verwijderd. Alle drie bovengenoemde alternatieven maken gebruik van een andere bron dan uw larynx om geluid te creëren. De bron kan buiten uw lichaam worden geplaatst, bijvoorbeeld met behulp van een elektrisch apparaat, of in uw lichaam met behulp van structuren in uw keel.

Als u voorafgaand aan de operatie afspraken met uw medisch team hebt, neem dan de opties door. Uw medisch team laat u weten welke optie voor u werkt na uw totale laryngectomie. De beste optie voor u kan echter pas worden bepaald nadat u uw operatie hebt gehad.

Tracheo-oesofagusspraak

Bij dit alternatief maakt uw chirurg een opening, een punctie, tussen uw luchtpijp en slokdarm. Dit kan ook na uw operatie worden gedaan en als u hersteld bent.

In deze opening, gemaakt door de chirurg, wordt een stemprothese geplaatst. Hierdoor kunt u praten wanneer het open is en drinken en voedsel doorslikken wanneer het dicht is.

Wanneer u inademt en vervolgens uw stoma afdicht, wordt de lucht uit uw longen door uw prothese naar de slokdarm geleidt. Hierdoor wordt het weefsel van de slokdarm in trilling gebracht. De trillingen die tijdens dit proces worden gecreëerd maken het geluid – u spreekt.

Dit is de meest gebruikelijke en geavanceerde communicatiemethode. Het is de meest natuurlijk klinkende stem in vergelijking met de andere methodes. Uw chirurg zal een tracheo-oesofaguspunctie (TEP) uitvoeren tussen uw trachea/luchtpijp en uw oesofagus/slokdarm en daar een klein siliconen buisje plaatsen: een stemprothese. Dit kan worden gedaan op het moment dat u uw totale laryngectomie ondergaat of later als u hersteld bent.

De stemprothese maakt het geluid niet maar laat lucht vanuit uw longen naar uw slokdarm stromen om geluid te produceren. Wanneer u uw stoma afdicht om te praten, stroomt de lucht uit uw longen door de stemprothese naar uw slokdarm. Het weefsel in de slokdarm gaat dan trillen en produceert geluid. Dat geluid verplaatst zich vervolgens naar de mond en wordt in spraak omgezet. U kunt uw stemprothese aardig snel en gemakkelijk leren gebruiken en wellicht kunt u al de eerste keer dat u het probeert met heel weinig moeite goed communiceren.

Spreken met een elektrolarynx

Een elektrolarynx, soms ook wel kunstlarynx genoemd, is een elektronisch apparaat dat geluid produceert dat kan worden omgezet in spraak. De elektrolarynx produceert trillingen om geluid te creëren dat in uw mond terechtkomt door het apparaatje tegen uw hals of wang te plaatsen of door een klein rietje in uw mond te doen. Als het geluid zich in uw mond bevindt, beweegt u uw lippen, tanden en tong om dat geluid in spraak om te zetten en te communiceren. Veel mensen kunnen direct na hun operatie beginnen met het gebruik van een elektrolarynx. Sommige mensen gebruiken dit als hun belangrijkste manier om te communiceren en anderen gebruiken het als back-upmiddel of om in een lawaaierige omgeving gehoord te worden. Het is redelijk gemakkelijk te leren en te gebruiken.

Uw stem klinkt met een elektrolarynx niet als uw oude stem. Uw stem lijkt elektronisch te klinken. Naarmate u oefent, zal uw stem steeds beter worden.

Gebruikmaken van oesofagusspraak

Als u gebruikmaakt van oesofagusspraak, maakt u klanken door lucht in uw slokdarm/oesofagus te drukken. Als de lucht weer vanuit uw slokdarm naarboven gaat, ontstaat er geluid en spraak wanneer u uw mond beweegt.

Slokdarmspraak maakt gebruik van het bovenste gedeelte van uw slokdarm om geluid te produceren.

Hoe het werkt is dat u de lucht die zich in uw mond bevindt met lippen en tong naar uw oesofagus/slokdarm duwt. Bij het opboeren van deze lucht gaat het weefsel in uw slokdarm trillen waardoor geluid wordt geproduceerd. Het geluid verplaatst zich vervolgens naar uw mond, en u beweegt uw lippen, tanden en tong om dat geluid in spraak om te zetten. Het aantal woorden dat u in één keer kunt produceren is beperkt aangezien u maar een kleine hoeveelheid lucht in uw mond hebt. Deze methode vereist veel oefening en wordt na verloop van tijd mogelijk gemakkelijker.