Artykuły i wpisy na blogu

Czy można mówić po całkowitej laryngektomii? Zazwyczaj tak. Istnieją trzy główne sposoby mówienia po całkowitej laryngektomii: Używanie mowy tchawiczo-przełykowej (TE), mówienie za pomocą laryngofonu tzw. „sztucznej krtani” lub używanie mowy przełykowej. W niniejszym tekście wyjaśnimy te trzy metody. 

Głos jest ważnym elementem Twojej tożsamości.  To sposób, w jaki wyrażasz swoje myśli, uczucia i pomysły.  Całkowita laryngektomia zmieni to, jak mówisz, ale nie to, co chcesz wyrazić. Większość osób może odzyskać głos, ale w różny sposób.    

Przed laryngektomią całkowitą głos jest wytwarzany przez struny głosowe, które znajdują się w krtani/głośni.  Struny głosowe wytwarzają dźwięk, dzięki czemu można mówić.  Podczas wydechu powietrze przechodzi przez struny głosowe, wprawiając je w drgania, które powodują powstawanie dźwięku.  Dźwięk przemieszcza się do ust i jest kształtowany w mowę za pomocą warg, zębów i języka.

Sposoby komunikacji po zabiegu chirurgicznym

Całkowita laryngektomia to usunięcie krtani/głośni, co obejmuje również struny głosowe.  Po operacji zespół medyczny znajdzie sposób na zastąpienie źródła dźwięku.  Na szczęście jest na to kilka sposobów.  Istnieją trzy główne sposoby dzięki, którym jest możliwości generowania dźwięku:

• Wykorzystanie mowy tchawiczo-przełykowej z protezą głosową
• Mówienie za pomocą laryngofonu tzw. „sztucznej krtani”
• Używanie mowy przełykowej

Mowa tchawiczo-przełykowa przy użyciu protezy głosowej i mowa przełykowa wykorzystuje górną część przełyku / przewodu pokarmowego do wytwarzania dźwięku, który przekształcany jest w mowę.  Laryngofon to urządzenie elektroniczne, wytwarzające dźwięk.  Ty i Twój zespół medyczny ustalicie najlepszą metodę (metody) dla Ciebie.  Metoda, którą wybierzesz spowoduje, że głos będzie brzmiał inaczej niż przed operacją.  Jednak większość osób mówi bez większego wysiłku po przejściu szkolenia i dłuższej praktyce.

Mowa tchawiczo-przełykowa z wykorzystaniem protezy głosowej jest najbardziej powszechną i naturalnie brzmiącą obecnie stosowaną metodą mowy.  Jest również uważana za najbardziej skuteczną metodę, ponieważ tworzy bardziej naturalnie brzmiący, pozbawiony wysiłku głos.  Chirurg wykona nakłucie tchawicy i przełyku, pomiędzy tchawicą a przełykiem / przewodem pokarmowym, umieści małe urządzenie silikonowe zwane protezą głosową.  Można to zrobić podczas laryngektomii lub później, po całkowitym wyleczeniu. Proteza głosowa nie wytwarza dźwięku, ale umożliwia przemieszczanie się powietrza z płuc do przełyku / przewodu pokarmowego w celu wytworzenia dźwięku.  Kiedy zasłaniasz stomę, aby mówić, powietrze przechodzi z płuc przez protezę głosową do przełyku / przewodu pokarmowego.  Następnie przełyk / przewód pokarmowy wibruje i wytwarza dźwięk.  Dźwięk ten wędruje następnie do ust, które kształtują go w mowę.  Proteza głosowa to jednokierunkową zastawką, który otwiera się podczas mówienia i zamyka podczas jedzenia/picia.  Proteza głosowa będzie musiała być wymieniana średnio co 2–3 miesiące przez lekarza w gabinecie lekarskim.  Nauka obsługi protezy głosowej jest szybka i łatwa.  Może się okazać, że już przy pierwszej próbie będziesz w stanie dobrze się komunikować przy niewielkim wysiłku.

Większość osób uczy się korzystać ze laryngofonu tzw. „sztucznej krtani” zaraz po operacji w szpitalu.  Jest to urządzenie elektroniczne wytwarzające dźwięk, który można kształtować w mowę.  Dźwięk trafia do ust poprzez przyłożenie urządzenia do szyi lub policzka albo poprzez włożenie do ust małej słomki.  Gdy dźwięk znajdzie się w ustach, poruszamy wargami, zębami i językiem, aby przekształcić go w mowę, co umożliwia komunikację.  Niektórzy używają go jako głównego sposobu mówienia, a inni jako urządzenia zapasowego lub po to, by być słyszanym w głośnym otoczeniu.    Może upłynąć trochę czasu, zanim inni Cię zrozumieją.  Jednak dzięki praktyce i szkoleniu przez logopedę, większość osób można zrozumieć.

Innym sposobem mówienia po operacji jest używanie mowy przełykowej.  Mowa przełykowa wykorzystuje górną część przełyku / przewodu pokarmowego do wydawania dźwięków.  Działa to w ten sposób, że wargami i językiem wpychamy powietrze, które znajduje się w ustach, do przełyku / przewodu pokarmowego.  Twój przełyk / przewód pokarmowy wibruje wtedy wytwarzając dźwięk.  Dźwięk ten wędruje do ust, gdzie poruszasz wargami, zębami i językiem, aby przekształcić go w mowę.   Mowa przełykowa nie wymaga żadnego urządzenia ani protezy.  Jednak nauka może wymagać czasu i cierpliwości oraz ma ona niższy wskaźnik sukcesu w porównaniu z innymi sposobami komunikacji.

Wiele osób ma problemy z połykaniem przed całkowitą laryngektomią, ponieważ krtań/głośnia odgrywa ważną rolę w blokowaniu pokarmu/płynu przed dostaniem się do dróg oddechowych.  Wiele razy guz i/lub inne efekty uboczne leczenia mogą zmienić funkcję krtani/głośni i pacjent dławi się podczas jedzenia lub picia.  Po laryngektomii droga oddechowa jest oddzielona od przełyku / przewodu pokarmowego. W rezultacie nie będziesz już oddychać przez nos i usta, a także nie będziesz mógł/mogła się zadławić podczas jedzenia lub picia.  Będziesz oddychać tylko przez mały otwór u podstawy szyi, zwany stomą.  Stoma biegnie bezpośrednio do płuc, dlatego ważne jest, aby ją osłaniać.  Stoma zostanie osłonięta wymiennikiem ciepła i wilgoci (HME)