Artykuły i wpisy na blogu

Ten przewodnik po laryngektomii całkowitej został stworzony, aby poinformować Cię o tym, czego można się spodziewać po operacji.

Rób po jednym kroku na raz.  

Początkowy czas po zabiegu może być dla niektórych osób wyzwaniem. Ale staraj się pamiętać, większość ludzi, którzy mieli laryngektomię całkowitą żyje nadal normalnym aktywnym trybem życia.

Czytając ten rozdział, weź kartkę oraz długopis i zapisz wszelkie pytania, które możesz chcieć zadać swojemu zespołowi lekarskiemu. Są tu, aby Ci pomóc i będą chcieli abyś był(a)w pełni przygotowana(y)do zabiegu, co obejmuje odpowiedzi na wszelkie pytania, które możesz im zadać.  

O Twoim zabiegu chirurgicznym:

Teraz lekarz powiedział Ci, że musisz przejść laryngektomię całkowitą. Trafisz do szpitala, gdzie podczas operacji chirurg usunie Twoją głośnię, czyli krtań.

Twoja głośnia — krtań:  

Głośnia, lub krtań, znajduje się powyżej tchawicy. Jest to droga do dróg oddechowych i jest niezbędna do oddychaniu, mówieniu i bezpiecznym połykaniu.

Dowiedz się, jak oddychać, mówić i połykać po operacji:

• Oddychanie: Kiedy robisz wdech i używasz nosa, Twoja głośnia otwiera się, aby pozwolić ciepłemu, wilgotnemu powietrzu dotrzeć do płuc.
• Połykanie: Kiedy jesz, żujesz i połykasz, Twoja głośnia zmienia swoje położenie. W ten sposób drogi oddechowe są zamknięte, aby uniemożliwić dostanie się pokarmu i płynu do płuc.
• Mówienie: W głośni masz dwa fałdy głosowe zwane strunami głosowymi. Kiedy mówisz lub śpiewasz, wibrują one i wtedy powstaje dźwięk.

Wspaniały zespół zadba o Ciebie:

W szpitalu spotkasz wielu różnych ludzi. To może być przytłaczające, a czasami możesz mieć wrażenie, że musisz odpowiadać wielokrotnie na te same pytania.

Przeprowadzą oni badanie lekarskie, wykonają testy i nie tylko. Zespół kliniczny jest po to, aby Ci pomóc, ma różne role, abyś czuł(a) się komfortowo i był(a) przygotowany/przygotowana.

Przeczytaj tutaj o różnych funkcjach i rolach

• Chirurg — jest to osoba, która przeprowadzi zabieg chirurgiczny
• Anestezjolog — jest to osoba odpowiedzialna za utrzymanie Cię w stanie uśpienia i bez bólu podczas operacji oraz bez bólu po operacji
• Logopedzi — podczas pobytu w szpitalu uczą, jak mówić po operacji

Słownik pojęć

Dlaczego warto wykonać laryngektomię całkowitą?

Laryngektomia jest operacją ratującą życie, podczas której usunięta zostanie Twoja krtań.

Dowiedz się, jak oddychać po laryngektomii:

Operacja będzie miała wpływ na część Twojego życia. Twoje ciało i płuca wiedzą, jak oddychać. Musisz jednak nauczyć się oddychać przez stomę na szyi. Istnieją również przydatne narzędzia, których możesz użyć, aby pomóc sobie w oddychaniu, jak również ćwiczenia, które możesz wykonywać.

Mówienie po laryngektomii:

Znajdziesz inny sposób komunikacji i mówienia. W szpitalu logopeda nauczy Cię, jak mówić po laryngektomii całkowitej.

Odzyskiwanie głosu:

Istnieją różne sposoby mówienia. Zapytaj swój zespół medyczny, jaki sposób jest dla Ciebie najlepszy.

Po operacji:

Czas trwania zabiegu zależy od osobistych uwarunkowań. Jest to coś, co chirurg lub pielęgniarka omówią z Tobą. Obudzisz się w sali pooperacyjnej, a następnie zostaniesz przeniesiony/przeniesiona do swojego pokoju w szpitalu. W wielu szpitalach jest zwyczaj dzielenia pokoju z innymi osobami 

Długość pobytu w szpitalu:

Długość pobytu zależy od sytuacji i operacji, ale zazwyczaj jest to 2–3 tygodnie. Będziesz mógł/mogła jeść ponownie zwykle około jednego tygodnia po zabiegu. Wtedy właśnie otrzymasz przeszkolenie w zakresie mówienia

Będziesz mieć szwy lub zszywki na szyi przez około dwa tygodnie. Zazwyczaj zostaną one usunięte przed wyjściem do domu. Jeśli wrócisz do domu z założonymi szwami, będziesz musiał(a) wrócisz do szpitala w późniejszym terminie, aby je usunąć.

W okresie po operacji będziesz odczuwać pewien dyskomfort. W szpitalu będzie zespół, który pomoże złagodzić dyskomfort. Dopilnuje on tego, abyś mógł/mogła zadbać o siebie, abyś czuł(a) się pewnie po powrocie do domu.

Przygotowanie do operacji:

Przed operacją będziesz mieć kilka spotkań z lekarzem, pielęgniarką i innymi pracownikami szpitala. Będzie też kilka badań, które trzeba wykonać.   

Podczas spotkania z zespołem medycznym przed zabiegiem:

• Przynieś pełną listę wszystkich leków, które zażywasz: na receptę, bez recepty, witamin, minerałów, suplementów diety, kremów, plastrów itp.
• Wyniki badań, które mogłeś/mogłaś wykonać w innych szpitalach: test wysiłkowy serca, echokardiogram, badania krwi itp.
• Nazwisko i numer telefonu do lekarza rodzinnego, ośrodka zdrowia, rodziny i/lub przyjaciela, z którym można się skontaktować

Jeśli nie zalecono inaczej, możesz pozostać na dotychczasowych lekach do czasu pierwszego spotkania z lekarzem przed operacją.

Po tym spotkaniu otrzymasz informacje, jakie leki/leczenie możesz nadal przyjmować, a jakie musisz odstawić przed operacją.

Podczas spotkania przedoperacyjnego możesz, ale nie musisz, przejść przez pewne badania, takie jak badania krwi, zdjęcia rentgenowskie, elektrokardiogram (EKG) i podobne. Twój zespół medyczny będzie wiedział, jakie badania będą potrzebne w Twojej sytuacji.

Jeśli obawiasz się operacji, powiedz o tym pielęgniarce, a także swojemu lekarzowi. Pielęgniarka może doradzić, abyś z kimś porozmawiał i poinformuje również zespół medyczny w szpitalu.  

Dzień operacji:

Gdy nadejdzie dzień operacji, postaraj się zrelaksować. Jeśli czujesz zaniepokojenie lub stres, powiedz o tym swojemu lekarzowi w szpitalu.

Pamiętaj, aby zdjąć wszystkie luźne przedmioty, takie jak biżuteria, zegarki, aparaty słuchowe, protezy zębowe itp.  

Spacer jest dobry przed operacją i po operacji, a także podczas okresu gojenia.

Czasami pacjent idzie na salę operacyjną w asyście pielęgniarek lub jest wieziony na łóżku szpitalnym. . 

Wchodząc na salę operacyjną, zobaczysz wiele osób skupionych na różnych urządzeniach. To może wydawać się przytłaczające. Pamiętaj, że są tam po to, aby Ci pomóc i są przyzwyczajeni do wykonywania tych czynności.   

Podczas zabiegu chirurgicznego:

Nie będziesz czuć ani pamiętać niczego z zabiegu. W pełni śpisz, oddychasz przez rurkę, która jest umieszczona przez usta i w dół do tchawicy.

Podczas zabiegu możesz mieć również założony cewnik do oddawania moczu.

Rurka do oddychania zostanie usunięta po zakończeniu operacji.

Po operacji:

Zostaniesz przeniesiony/przeniesiona do sali pooperacyjnej lub na oddział intensywnej terapii, gdzie powoli zaczniesz się budzić. Tam pielęgniarki sprawdzą Twoją temperaturę, tętno, ciśnienie krwi i stężenie tlenu. Zapytają Cię również o dolegliwości bólowe i podadzą Ci środki przeciwbólowe.

Kiedy pielęgniarki uznają, że czas jest odpowiedni, zabiorą Cię do Twojego pokoju szpitalnego.

Na oddziale:

Pielęgniarki pokażą Ci, jak wezwać pomoc, pomogą Ci, jeśli będziesz potrzebować pomocy oraz poprowadzą Cię przez okres rekonwalescencji i pobytu w szpitalu. Przedstawią Cię również innym osobom pracującym w szpitalu.

Łagodzenie bólu:

Pielęgniarka i zespół medyczny zapytają Cię o Twój ból i pomogą Ci go kontrolować. Pamiętaj, jeśli zaczniesz odczuwać jakiś dyskomfort, poinformuj o tym pielęgniarkę odpowiednio wcześnie, aby dyskomfort nie pogłębił się.

W szpitalu środki przeciwbólowe mogą być podawane dożylnie, przez PEG (przezskórna gastrostomia endoskopowa) lub przez Twoją sondę do żołądkową ( sonda nosowo-gardłowa), jak wspomniano w następnym rozdziale.

Otrzymasz pomoc w uśmierzaniu bólu po opuszczeniu szpitala i powrocie do domu.

Rurki:

Po przebudzeniu możesz mieć podłączone różne rurki do ciała. Mogą to być dowolne z następujących elementów:  

• Rurka tracheostomijna: Rurka umieszczana w stomie, aby uniemożliwić jej zamknięcie
• Cewnik moczowy: W przypadku Twojego moczu, zespół medyczny będzie chciał śledzić dzienny poziom moczu.
• Sonda nosowo-żołądkowa (rurka nosowa): W nosie będziesz mieć małą rurkę, która będzie dostarczać do żołądka składniki odżywcze, jedzenie i leki.
• PEG: Przezskórna gastrostomia endoskopowa

W zależności od operacji, możesz mieć kilka drenów chirurgicznych, aby umożliwić zbieranie wszelkich płynów.

Komunikowanie się po laryngektomii:

Podczas pobytu w szpitalu pacjenci będą uczeni przez logopedę, jak zacząć mówić. W niektórych ośrodkach pacjenci zaczynają mówić za pomocą protezy głosowej 7 dni po całkowitej laryngektomii.

W jeszcze innych ośrodkach pacjenci zaczynają mówić za pomocą laryngofonu około 5 dni po laryngektomii.

Przynieś trochę papieru i długopisów. Wiele osób przechowuje swoje notatki w pudełku w domu.

Można też użyć małej tablicy z zmazywalnym pisakiem.

Chodzenie po operacji:

Jak wspomniano wcześniej w tym rozdziale, zespół medyczny będzie chciał, abyś jak najwięcej chodził(a) i ruszał(a) się. To może być wyczerpujące, na początku trochę bolesne i nie jest to coś, co chcesz robić cały czas. Ale spacer po oddziale obniży ryzyko powikłań pooperacyjnych i ułatwi Ci powrót do zdrowia.

Spacery są również doskonałe dla Twojego żołądka. Poruszanie się zwykle aktywuje Twoje jelita oraz może zapobiec zaparciom i gazom.

Jedzenie po laryngektomii:

Po laryngektomii nie będziesz mógł/mogła jeść ani pić w pierwszej fazie powrotu do zdrowia. Twoje usta i szyja muszą się najpierw zagoić.

Dieta doustna to cel, który należy osiągnąć jak najszybciej. Sondy są tam tylko po to, aby pomóc. Dobre przełykanie jest obowiązkowe.

Odżywki, jedzenie, napoje i leki będą podawane przez sondę nosowo – żołądkową.

Spróbuj żuć, nawet jeśli nie masz czego żuć. Jest to świetny sposób na trening mięśni i pamięci umysł-ciało.

Połykanie po laryngektomii:

Gdy będziesz w stanie przełknąć płynny pokarm, sonda nosowa zostanie usunięta.

Po kilku dniach można powoli przejść do pokarmu miękkiego, zanim zaczniesz przyjmować twardsze jedzenie. Unikaj na początku próbowania takich pokarmów jak herbatniki i krakersy. Pamiętaj, że nie będziesz się dusić. Możesz czuć się niekomfortowo, ale nie będziesz się dusić.

Połykanie jest takie, jak przed operacją. Na początku możesz potrzebować pomocy. Użyj języka, aby przesunąć jedzenie w kierunku przewodu pokarmowego (przełyku). Może być również konieczne, popijanie w trakcie jedzenia.

Jeśli przeszedłeś/przeszłaś radioterapię lub chemioterapię, sonda nosowa może pozostać dłużej. Czasami zespół medyczny chce wykonać zdjęcie rentgenowskie przed usunięciem sondy.

Jeśli masz jakieś pytania, zadaj je zespołowi medycznemu. Zapisuj pytania w miarę ich pojawiania się, aby ich nie zapomnieć. Możesz je zadać przy najbliższej okazji.

Pielęgnacja stomy po laryngektomii:

Bezpośrednio po operacji pielęgniarka zajmie się pielęgnacją stomy. Nauczy Cię również, jak samodzielnie dbać o nią.

Zwróć uwagę na instrukcje i ćwicz jak najczęściej w szpitalu. W szpitalu, w razie potrzeby, otrzymasz wsparcie, ale w domu musisz zadbać o siebie.

Uwaga: Nawet jeśli mieszkasz z partnerem, ogromne znaczenie ma możliwość samodzielnej pielęgnacji stomy. Nie można całkowicie polegać na drugiej osobie; może nie być jej cały czas w pobliżu. Na początku, po wyjściu ze szpitala możesz mieć dodatkową pomoc w domu. Należy jeszcze ćwiczyć i starać się jak najwięcej robić samemu. Z czasem przekonasz się, że pielęgnacja stomy będzie bardzo łatwa i zajmie niewiele czasu.

• Czyszczenie pomoże Ci utrzymać stomę wolną od wydzielin i śluzu.
• Czyszczenie pomoże również stomie w dostarczeniu do płuc przyjemnego, świeżego powietrza.
• Odsysanie może być potrzebne, jeśli tak uzna pielęgniarka; wówczas pokaże Ci, jak używać urządzenia do odsysania i jak często.

Po pewnym czasie stanie się to rutyną i zajmie mniej czasu.

Wymiennik ciepła i wilgoci:

Aby płuca mogły funkcjonować w najlepszy możliwy sposób, korzystanie z HME ma ogromne znaczenie. Podczas oddychania przez nos powietrze, które trafia do płuc jest ciepłe i wilgotne dzięki funkcjom nosa.

Podczas oddychania przez stomę powietrze, które dociera do płuc jest zimne i suche. To jak oddychanie przez miętową pastylkę, jak powiedział jeden z pacjentów po laryngektomii. Zimne, suche powietrze negatywnie wpływa na płuca. Może zwiększyć ilość śluzu, a oddychanie w ten sposób zatrzyma również pracę rzęsek. Rzęski to włoski w naszych płucach i drogach oddechowych, których zadaniem jest odprowadzanie wszystkich cząsteczek, które wdychamy przez drogi oddechowe. Cząstki te są przenoszone przez śluz i wydalane przez nasz nos lub połykane.

Po operacji te cząstki i śluz zostaną wydalone przez stomę. Pomyśl o tym, jak o dmuchaniu stomy zamiast dmuchania nosa.  

Korzystanie z HME jest jak posiadanie nosa na płucach. Poprawia on kondycję płuc. A używanie różnych HME dostosowanych do różnych okazji może poprawić Twoje codzienne życie.

Używaj HME każdego dnia i nocy. Otrzymasz HME w szpitalu; upewnij się, że po powrocie do domu będziesz mieć potrzebne wymienniki HME.  

Rurka tracheostomijna:

Możesz używać miękkiej rurki, zwanej rurką tracheostomijną, aby zapobiec zwężaniu się stomy lub do gojenia się ran.

Twój zespół medyczny w szpitalu pokaże Ci, jak używać rurki i jak ją czyścić.

Prysznic:

Woda stanowi ryzyko dla osób poddanych laryngektomii ze względu na stomę. W szpitalu pracownicy pokażą Ci, jak bezpiecznie brać prysznic.

Dostępny jest specjalny produkt, który można stosować podczas kąpieli pod prysznicem. Upewnij się, że zabierzesz jeden ze sobą do domu.

Powrót do domu:

Przed powrotem do domu spotkasz się ze swoim zespołem klinicznym i omówisz wszystkie aspekty bycia niezależnym w domu. Jego członkowie ustalą również, czy będziesz potrzebować dodatkowej pomocy.

Przy wypisie ze szpitala, jeśli potrzebujesz urządzenia do odsysania, szpital najprawdopodobniej je wypożyczy, ponieważ zazwyczaj jest ono potrzebne tylko przez krótki czas.  

Otrzymasz również:

• HME
• Osłona pod prysznic
• Plastry
• Receptę na leki przeciwbólowe

Dom:

Powrót do domu może przynieść ulgę, ale może też być nieco przerażający, opuszczasz bezpieczną przestrzeń wraz z całym zespołem medycznym szpitala.

Staraj się żyć jak najbardziej „normalnie”. Chodź na codzienne spacery i oddychaj świeżym powietrzem — nawet jeśli pada deszcz.

Znajdź swój efekt Lilly

Zamów bransoletkę z identyfikatorem medycznym i kartę bezpieczeństwa do przechowywania w portfelu, aby w razie nagłego wypadku poinformować pracowników służby zdrowia i inne osoby, że oddychasz przez stomę.

Ból psychiczny i fizyczny:

Trudno powiedzieć, jak długo będziesz odczuwać ból, jest on różny u różnych osób. Otrzymasz leki przeciwbólowe, więc nie powinieneś / nie powinnaś odczuwać zbyt dużego bólu.

Oto kilka wskazówek, jak radzić sobie z bólem w domu:

• Przyjmuj leki o czasie, o którym ci powiedziano. Nie czekaj, przyjmuj leki regularnie, zgodnie z zaleceniami lekarza.
• Zadzwoń do swojego lekarza/pielęgniarki, jeśli lek przeciwbólowy nie pomaga.
• Jeśli lekarz nie zalecił inaczej, unikaj picia alkoholu i prowadzenia pojazdów, jeśli stosujesz silne leki przeciwbólowe.
• W miarę upływu czasu i postępu gojenia, będzie można zmniejszyć ilość środków przeciwbólowych.
• Nie należy przyjmować więcej leków przeciwbólowych niż zostało przepisane.
• Śledź, kiedy i ile leków przyjmujesz. Zapisuj to.
• Niektóre leki przeciwbólowe mogą powodować zaparcia. W przypadku wystąpienia działań niepożądanych należy skontaktować się z lekarzem.
• Ćwiczenia są dobre dla każdego z nas, idź na spacer

Przebyta operacja wpływa na Ciebie, Twoje uczucia i Twoje życie.

Nie jesteś sam(a). Twój zespół medyczny jest oddalony od Ciebie o e-mail lub telefon. Jeśli potrzebujesz z kimś porozmawiać, Twój zespół medyczny może Ci pomóc łącząc Cię z pracownikiem socjalnym.

Istnieją również grupy wsparcia, w których możesz spotkać innych w takiej samej sytuacji jak Ty.

Aktywność fizyczna:

Po operacji i po powrocie do domu można wrócić do wykonywania większości tych samych czynności/aktywności, które wykonywało się przed operacją. Ćwiczenia to świetny sposób na zyskanie siły i wytrzymałości.

Spacer to doskonała aktywność, zacznij powoli i chodź na krótkie spacery. Zwiększaj delikatnie poziom swoich ćwiczeń. Zapytaj swój zespół medyczny przed próbą bardziej wyczerpujących lub trudniejszych ćwiczeń. W zależności od tego, co zalecił Ci lekarz, nie podnoś nic ciężkiego; po operacji musisz odczekać co najmniej dwa miesiące lub więcej przed podnoszeniem dużych ciężarów/przedmiotów.

Nie czuj zaskoczenia, jeśli doświadczysz niepowodzeń. Nie jesteś przyzwyczajony/ przyzwyczajona do oddychania przez stomę i nauka optymalizacji oddychania może zająć trochę czasu.

Jeśli nadal jesteś na lekach lub lekach przeciwbólowych możesz czuć nieco mniej energii.

Są pewne rzeczy, których być może będzie trzeba unikać, jak pływanie, sauny i sporty wodne.

Po wypisaniu ze szpitala i powrocie do domu możesz mieć czasem wrażenie, że sprawy nie idą tak, jak powinny. Nie martw się, Twój zespół kliniczny jest tam, aby wspierać Cię przez cały okres powrotu do zdrowia.

Ważne jest, aby powiadomić swój zespół kliniczny, jeśli czujesz, że doświadczasz któregoś z poniższych problemów:

• Odczuwasz duszności
• Zauważasz nadmiernie suchą wydzielinę/korki śluzowe, których nie możesz usunąć lub odessać
• Doświadczasz bólu w klatce piersiowej
• Masz gorączkę większą niż 100,5°F lub 38,5°C
• Zauważasz, że wytwarzasz gęstą wydzielinę o nieprzyjemnym zapachu
• Zauważasz zaczerwienienie i/lub dyskomfort w obrębie lub wokół stomy bądź linii nacięcia
• Masz wrażenie, że stoma i/lub linia nacięcia są cieplejsze niż zwykle
• Zauważasz pęknięcie lub nadmierną wydzielinę na skórze w pobliżu i wokół stomy, szyi i/lub linii nacięć
• Masz problemy lub niemożność przełknięcia
• Masz trudności w mówieniu, mimo że wcześniej dobrze rozmawiałeś(aś) przez protezę

1. Zuur JK, Muller SH, de Jongh FH, Van ZN, Hilgers FJ. The physiological rationale of heat and moisture exchangers in post-laryngectomy pulmonary rehabilitation: a review. Eur Arch Otorhinolaryngol. 2006;263(1):1-8.
2. Mercke U. The influence of varying air humidity on mucociliary activity. Acta Otolaryngol. 1975;79(1-2):133-9.
3. Mercke U, Toremalm NG. Air humidity and mucociliary activity. Ann Otol Rhinol Laryngol. 1976;85(1 Pt 1):32-7.
4. Scheenstra RJ, Muller SH, Vincent A, Ackerstaff AH, Jacobi I, Hilgers FJ. Short-term endotracheal climate changes and clinical effects of a heat and moisture exchanger with an integrated electrostatic virus and bacterial filter developed for laryngectomized individuals. Acta Otolaryngol. 2010;130(6):739-46.
5. Zuur JK, Muller SH, Vincent A, Sinaasappel M, de Jongh FH, Hilgers FJ. The influence of a heat and moisture exchanger on tracheal climate in a cold environment. Med Eng Phys. 2009;31(7):852-7.
6. Hilgers FJM, Ackerstaff AH, Balm AJ, Gregor RT. A new heat and moisture exchanger with speech valve (Provox stomafilter). Clin Otolaryngol Allied Sci. 1996;21(5):414-8.
7. Ackerstaff AH, Hilgers FJ, Balm AJ, Tan IB. Long-term compliance of laryngectomized patients with a specialized pulmonary rehabilitation device: Provox Stomafilter. Laryngoscope. 1998;108(2):257-60.