Artykuły i wpisy na blogu

Nasz głos wytwarzamy poprzez wibracje. Gdy powietrze przechodzi przez struny głosowe, wibrują one i wytwarzają dźwięk. Powietrze, które następnie przemieszcza się w górę dróg oddechowych, przekształca ten dźwięk w mowę.

Tak więc po całkowitej laryngektomii nie będziesz już mieć strun głosowych, a więc nie będziesz mógł/mogła generować głosu poprzez wibracje, jak to miało miejsce wcześniej. Podczas operacji usuwane są również struny głosowe, które stanowią część krtani.

Ale są sposoby na wytworzenie wibracji, które pomogą Ci wytworzyć głos.

Sposoby komunikacji po całkowitej laryngektomii

Po operacji całkowitej laryngektomii musisz nauczyć się nowego sposobu mówienia. Wszystkie poniższe metody używają innego sposobu do wytwarzania wibracji niż krtań, aby wytworzyć Twój głos.    

Obecnie istnieją trzy metody mówienia i komunikowania się po całkowitej laryngektomii:

• Wykorzystanie mowy tchawiczo-przełykowej z protezą głosową
• Mówienie za pomocą laryngofonu tzw. „sztucznej krtani”
• Używanie mowy przełykowej

Po laryngektomii całkowitej krtań zostaje usunięta w całości. Wszystkie trzy wymienione powyżej metody wykorzystują do wytworzenia dźwięku inne źródło niż Twoja krtań. Źródło może być umieszczone na zewnątrz ciała, jak w przypadku stosowania urządzenia elektrycznego lub wewnątrz ciała za pomocą struktur w gardle.

Kiedy masz spotkania z zespołem lekarskim przed operacją, zapoznaj się z możliwościami. Twój zespół medyczny zapozna Cię z możliwością, która będzie dla Ciebie najlepsza po laryngektomii. Jednak najlepszą dla Ciebie możliwość można określić dopiero po przeprowadzeniu zabiegu.

Mowa tchawiczo-przełykowa 

W przypadku tej metody chirurg wykona otwór, nakłucie, pomiędzy tchawicą a przewodem pokarmowym. Można to zrobić również po operacji i po zagojeniu się ran.

W tym otworze, wykonanym przez chirurga, umieści on sondę lub protezę.  Dzięki temu będziesz mógł/mogła mówić, gdy jest otwarta, a pić i połykać pokarm, gdy jest zamknięta.

W zależności od sposobu przeprowadzenia operacji, po zagojeniu się rany Twój logopeda może zastąpić Twoją sondę protezą.

Podczas wdechu, a następnie zakrywania stomy, powietrze z płuc będzie tłoczone przez protezę. Wibracje powstałe podczas tego procesu sprawią, że powstanie dźwięk — zaczynasz mówić.

Jest to najbardziej powszechna i zaawansowana metoda komunikacji. Jest to najbardziej naturalnie brzmiący głos w porównaniu do pozostałych metod. Chirurg wykona nakłucie tchawicy i przełyku, pomiędzy tchawicą a przełykiem / przewodem pokarmowym umieści małe urządzenie silikonowe zwane protezą głosową. Można to zrobić w momencie wykonywania laryngektomii całkowitej lub później, po całkowitym wyleczeniu.

Proteza głosowa nie wytwarza dźwięku, ale umożliwia przemieszczanie się powietrza z płuc do przełyku / przewodu pokarmowego w celu wytworzenia dźwięku. Kiedy zasłaniasz stomę, aby mówić, powietrze przechodzi z płuc przez protezę głosową do przełyku / przewodu pokarmowego. Przełyk / przewód pokarmowy wibruje i wtedy wytwarza się dźwięk. Dźwięk ten wędruje następnie do ust, które kształtują go w mowę. Nauka korzystania z protezy głosowej jest dość szybka i łatwa, może się okazać, że już przy pierwszej próbie, przy niewielkim wysiłku, będziesz w stanie dobrze się komunikować.

Mówienie z użyciem laryngofonu tzw. „sztucznej krtani”

Laryngofon to elektroniczne urządzenie wytwarzające dźwięk, który można kształtować w mowę. Sztuczna krtań wytwarza wibracje, które powodują powstanie dźwięku przemieszczającego się do ust poprzez przyłożenie urządzenia do szyi lub policzka albo poprzez włożenie do ust małej słomki. Gdy dźwięk znajdzie się w ustach, poruszamy wargami, zębami i językiem, aby przekształcić go w mowę, co umożliwia komunikację. Wiele osób może zacząć używać sztucznej krtani zaraz po operacji. Niektórzy używają jej jako głównego sposobu komunikacji, a inni jako urządzenia zapasowego lub po to, by być słyszanym w głośnym otoczeniu. Jest to dość łatwe do nauczenia i użytkowania.

Twój głos z laryngofonu nie będzie brzmiał jak Twój stary głos. Twój głos będzie wydawał się brzmieć elektronicznie. Ćwicz, aby Twój głos był coraz lepszy i wyraźniejszy

Używanie mowy przełykowej 

Jeśli używasz mowy przełykowej, będziesz wydawał dźwięki poprzez wtłaczanie powietrza do przewodu pokarmowego / przełyku. Kiedy powietrze wraca z powrotem, pojawi się dźwięk i podczas kształtowania ust powstaje mowa.

Mowa przełykowa wykorzystuje górną część przełyku / przewodu pokarmowego do wytwarzania dźwięku.  

Działa to w ten sposób, że wargami i językiem wpychamy powietrze, które znajduje się w ustach, do przełyku / przewodu pokarmowego. Twój przełyk / przewód pokarmowy wibruje i wtedy wytwarza dźwięk. Dźwięk wędruje do ust, gdzie poruszasz wargami, zębami i językiem, aby przekształcić go w mowę. Liczba słów, które możesz wypowiedzieć w danym momencie jest ograniczona, ponieważ masz tylko niewielką ilość powietrza w ustach. Ta metoda wymaga dużo praktyki i z czasem staje się łatwiejsza.